SMMM YETERLİLİLK DENEME 1 SINAVI ÇÖZÜMÜ

SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI MALİYET MUHASEBESİ DENEME SINAVI-1

ÇÖZÜMLÜ

 

SORU-1 :

Yıllık üretim kapasitesi A mamulü için 60.000 adet, B mamulü için 120 000 adet toplamda 180.000 adet olan işletme 2014 yılı Şubat ayında 3.000 adet A mamulü, 6.000 adet B mamulü üretmiştir. Şubat ayının üretim giderleri ürün bazında aşağıdaki gibidir :

 

GİDERLER	A MAMULÜ	B MAMULÜ
Direkt İl Madde ve Malzeme	24.000	32.000
Direkt İşçilik Giderleri	16.000	20.000
Değişken Genel Üretim Giderleri	8.000	10.000
Sabit Genel Üretim Giderleri	4.000	8.000

 

Direkt işçilik giderlerinin %20’si sabit işçilik giderlerinden oluşmaktadır.

 

İstenilenler :

1.      Tam Maliyet Yöntemine Göre ürünlerin birim maliyetlerini hesaplayınız.(10 Puan)

2.      Değişken Maliyet Yöntemine Göre ürünlerin birim maliyetlerini hesaplayınız. (10 Puan)

3.      Normal Maliyet Yöntemine Göre ürünlerin birim maliyetlerini hesaplayınız. (10 Puan)

4.  Asal Maliyet Yöntemine Göre ürünlerin birim maliyetlerini hesaplayınız. (10 Puan)

 

ÇÖZÜMÜ :

 

1. SORU :

 

1. Tam Maliyet Yöntemi = DİMM + DİG + Değişken GÜG + Sabit GÜG

 

A mamulü için; 24.000+ 16.000 +8.000 + 4.000 = 52.000 TL Toplam Maliyeti

 

Birim Maliyeti = 52.000 / 3.000 = 17,33 TL/Br

 

B Mamulü İçin ; 32.000 + 20.000 + 10.000 + 8.000 = 70.000 Toplam Maliyeti

 

Birim Maliyeti= 70.000 / 6.000 = 11,67 TL/Br

 

2. Değişken Maliyet Yöntemi = DİMM + DİG + Değişken GÜG

 

Dikkat edilmesi gereken husus direkt işçilik giderlerin %20’si Sabit geri kalanı değişken olmasıdır. Buna göre;

A mamulü için 16.000 * 0,20 = 3.200 TL’si sabit, 12.800 TL’si değişken DİG’dir.

B mamulü için 20.000 * 0,20 = 4.000 TL’si sabit, 16.000 TL’si değişken DİG’dir.  O zaman ;

 

A mamulü için ; 24.000 + 12.800 + 8.000 = 44.800 TL toplam maliyet

Birim maliyeti ; 44.800 / 3.000 = 14.93 TL/ Br

B mamulü için ; 32.000+16.000+10.000 = 58.000 TL toplam maliyet

Birim maliyet : 58.000 / 6.000 = 9,67 TL/br

 

3. Normal Maliyet Yöntemi = DİMM + DİG + Değişken GÜG + Kapasite Kullanımı Kadar Sabit GÜG

 

Öncelikle her bir mamul için kapasite kullanımını hesaplayalım. A mamulünün yıllık kapasitesi 60.000 adet ise aylık kapasitesi 5.000 adettir. Bunun 3.000 adedini ürettiğine göre 3.000/5.000 = %60 kapasite kullanımı vardır. B mamulü için 120.000 yıllık kapasiteyi 12 aya bölersek aylık 10.000 adet olur bunun 6.000 adedini ürettiğine göre 6.000/10.000 = %60 üretim kapasitesine ulaşılmıştır. Ayrıca direkt işçilik giderlerinin sabit olan kısmının da kapasite oranı kadar alınacağını unutmayalım. Şimdi çözelim ;

 

A mamulü için ; 24.000 + 12.800 + ( 3.200*0,6 = 1920) + 8.000 + (4.000*0,6 = 2.400) = 49.120 TL

Birim maliyeti : 49.120/3.000 = 16.37 TL

 

B mamulü için ; 32.000 + 16.000 +( 4.000*0,6 = 2.400) + 10.000 + ( 8.000*0,6= 4.800) = 65.200 TL

Birim maliyeti; 65.200/ 6.000 = 10.87 TL

 

 

4. Asal Maliyet yöntemi = DİMM + DİG

 

A mamulü için 24.000+16.000 = 40.000 toplam maliyet , 40.000/3.000 = 13.33 TL birim maliyet

B mamulü için ; 32.000+20.000 = 52.000 top maliyet , 52.000/6.000 = 8,67 TL birim maliyet

 

SORU – 2 :

ABC üretim işletmesinde A ve B olmak üzere iki esas üretim gider yeri, Yemekhane ve Bakım Onarım olmak üzere iki de yardımcı hizmet gider yeri bulunmaktadır. A esas üretim gider yerinde X mamulü, B esas üretim gider yerinde ise Y mamulü üretilmektedir. Bu gider yerlerine ilişkin dönemin üretim giderleri aşağıdaki gibidir :

 

Üretim Giderleri	A Eügy	B Eügy	Yemekhane Yhgy	Bakım – Onarım Yhgy
Direkt İlk Madde ve Malzeme	6.000	10.000	-	-
Endirekt İlk madde ve Malzeme	4.000	2.000	1.500	530
Direkt İşçilik	8.000	12.000	-	-
Endirekt İşçilik	3.000	4.000	2.470	2.500

 

Döneme ilişkin tahakkuk eden genel üretim giderleri ve dağıtım anahtarları ise şöyledir :

 

GENEL ÜRETİM GİDERLERİ	TOPLAM GİDER TUTARI	DAĞITIM ANAHTARI
Elektrik Gideri	2.400 TL	Watt
Fabrika Amortismanı	3.000 TL	Metre kare
Isıtma Gideri	6.600 TL	Metre Küp

 

İşletme de ikinci dağıtımda, yemekhane giderleri işçi sayısına, bakım onarım giderleri ise makine saatine göre dağıtılmakta, ikinci dağıtıma gider tutarı yüksek olan yardımcı hizmet gider yerinden başlanmaktadır. İşletmenin birinci ve ikinci dağıtıma ilişkin dağıtım ölçüleri gider yerlerine göre aşağıdaki gibidir :

 

DAĞITIM ÖLÇÜSÜ	A EÜGY	B EÜGY	YEMEKHANE YHGY	BAKIM ONARIM YHGY
Watt	400	600	150	50
M³	600	1200	80	120
M²	250	400	80	70
İşçi sayısı	50	70	20	10
Makine Saati	130	80	10	100

 

Dönem içerisinde 2.000 Adet X mamulü 1200 adet  de Y mamulü üretilmiştir.  

 

İstenilenler :

1.      İşletmenin I. Ve II. Dağıtımlarını yapınız.

2.      X ve Y mamullerinin birim maliyetlerini hesaplayınız.

 

ÇÖZÜMÜ :

 

Tüm dağıtımların adaylara yaptırıldığı bu tür dağıtım sorularında bir gider yerinde 3 yolla maliyetler oluşmaktadır.

1.si, kendi bünyesinde oluşan giderlerdir. Bu giderler ilk tabloda verilmiştir.

2.si, I. Dağıtım yoluyla yapılan dağıtımlardan gelen giderlerdir. Bu giderleri de 2. Ve 3. Tablodaki bilgiler yardımıyla gerçekleştireceğiz.

3.sü ise, II.dağıtım yoluyla yardımcı gider yerlerinden esas üretim gider yerlerine yapılan giderlerdir.

 

Bu üç aşama ile amaç; tüm maliyet giderlerinin X ve Y ürünlerinin üretildiği A ve B esas üretim gider yerlerinde toplamaktadır. Şimdi aşama aşama çözümü görelim ;

 

Birinci aşamada, birinci tablodaki giderleri toplayarak tüm gider yerlerinin kendi bünyelerinde oluşturdukları maliyetleri hesaplayalım.

A EÜGY = 21.000 TL                        Yemekhane YHGY = 3.970 TL

B EÜGY = 26.000 TL                        Bak-Onarım YHGY= 3.030 TL

 

İkini aşamada 2. Ve 3. Tabloları kullanarak I. Dağıtımı yapalım;

Elektrik Giderleri ; 2.400 TL elektrik gideri Watt dağıtım anahtarı ile yapılacaktır. İşletmede toplam 1.200 watt elektrik tüketimi yapıldığına göre 1 watt = 2.400/1.200 watt = 2 TL/watt buna göre;

A EÜGY                     = 400*2 = 400 TL                   Yemekhane YHGY     = 150*2 = 300 TL      

B EÜGY                     = 600*2 = 1.200 TL                Bak-Onarım YHGY    = 50*2 = 100 TL

 

Fabrika Amortismanı ;  3.000 TL amortisman giderini 800 m2’ye dağıtacağız. 1 m2 = 3.000/800 = 3,75 TL/m2

             

A EÜGY                     = 250*3,75=937,5 TL             Yemekhane YHGY     = 80*3,75 = 300 TL   

B EÜGY                     = 400*3,75 = 1.500 TL                      Bak-Onarım YHGY    = 70*3,75 = 262,5 TL

 

Isıtma Gideri : 6.600 TL ısıtma gideri 2.000 m3’e dağıtalım. 1 m3 = 6.600/2.000 = 3,3 TL/m3

 

A EÜGY                     = 600*3,3 = 1.980 TL             Yemekhane YHGY     = 80*3,3 = 264 TL     

B EÜGY                     = 1.200*3,3 = 3.960 TL                     Bak-Onarım YHGY    = 120*3,3 = 396 TL

 

Tüm giderleri tüm gider yerlerine dağıtarak 1.dağıtımı da tamamlamış olduk.

 

Üçüncü aşama: Şimdi YHGY’deki giderleri EÜGY’ne dağıtacağız. Yani 2. Dağıtımı gerçekleştir ereceğiz.

 

Öncelikle birinci ve ikinci aşamada hesapladığımız ve dağıttığımız maliyetleri toplayalım :

A EÜGY ; 21.000+ 800 +937,5 +1980                                  = 24.717,5 TL

B EÜGY ; 26.000 + 1200+ 1.500+ 3.960                  = 32.660 TL

Yemekhane YHGY ; 3.970 + 300+300+264              = 4.834 TL

Bak-Onarım YHGY; 3.030 + 100+262,5+396                       = 3.788,5

 

Yemekhane YHGY’i işçi sayısına göre, bakım onarım YHGY’i ise makine saatine göre dağıtım yapacaktır. Kademeli dağıtım yöntemi ve tutarı en yüksek olandan başlanacağı şartına göre önce Yemekhaneden başlayacağız, yemekhane ilk dağıtılan olduğundan sadece kendine dağıtım yapmayacak 3. Tabloda toplam işçi sayısından yemekhanede çalışanları almayacağımızdan yemekhanenin 4.834 TL giderini 130 işçiye göre dağıtalım: 4834 / 130 = 37,18 TL/işçi buna göre;

A EÜGY                     = 50*37,18 = 1859 TL

B EÜGY                      = 70 * 37,18 = 2.602,10 TL

Bak-On YHGY                       = 10+37,18 = 371,18 TL

 

Bakım Onarım YHGY’i ikinci dağıtımı yapılacak gider yeri olduğundan kendine ve kendinden önce dağıtımı yapılan yemekhane gider yerine dağıtım yapmaz. Ayrıca yemekhaneden dağıtılan 371,8 TL tutarda 3788,8 Tutara eklenir. Buna göre, 4.160,30 TL 210 makine saatine göre dağıtılır. 4.160,3 /210 = 19,81 TL makine saati

 

A EÜGY                     = 130 * 19,81 = 2.575,3

B EÜGY                     = 80* 19,81    = 1584,80

 

Şimdi üretilen ürünlerin maliyetini hesaplayalım. Yani 3. Dağıtım yapacağız. A EÜGY’de 2.000 adet X mamulü, B EÜGY’de 1.200 adet Y mamulü üretildiğine göre ;

 

A EÜGY’de 24.717,5 + 1.859 + 2.575,3 = 29.151,8 TL toplam maliyet oluşmuştur.

 

X mamulü birim maliyeti ; 29.151,8 / 2.000 adet = 14.58 TL

 

B EÜGY’de 32.660 + 2.602,10 + 1.784,80 = 37.046,90 TL toplam maliyet oluşmuştur,

 

 

Y mamulü birim maliyeti; 37.046,90/ 1.200 adet = 30,87 TL