İşletmelerin, üretim sonucu elde ettikleri yarı mamul, mamuller ile satın aldıkları ticari mallar ve ilk madde ve malzemelere stoklar denir. Bu stoklar ile bu varlıklara ayrılan karşılıklar ve bu varlıklar için ödenen avansların izlendiği hesap grubudur. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır:
150 İLK MADDE VE MALZEME
151 YARI MAMUL ÜRETİM
152 MAMULLER
153 TİCARİ MALLAR
157 DİĞER STOKLAR
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI ;
İşletmelerin üretimde ya da faaliyetlerinde kullanmak üzere satın aldıkları ham madde ve malzemelerin aktifleştirilmesi durumunda maliyet değeri üzerinden izlendiği hesaptır.
* Bu tür varlıklar satın alındıklarında aktifleştirilmesi durumunda bu hesapta izlenirler.
* Giderleştirilmeleri durumunda ilgili maliyet ya da faaliyet hesaplarında izlenirler.
* Bu varlıklar satın alınıp aktifleştirildiğinde bu hesaba borç, tüketildiklerinde ise alacak kaydedilir.
* Hesap ya borç kalanı verir ya da kalan vermez.
* Hesabın borç kalanı, henüz tüketilmemiş ilk madde ve malzeme maliyetini verir.
* Aktifleştirilip bu hesaba kaydedilen varlıklar tüketildiklerinde bu hesaba alacak ilgili maliyet ya da faaliyet hesabına borç kaydedilirler.
Örnek ;
X işletmesi , pazarlama faaliyetlerinde kullanılmak üzere %18 KDV hariç 2.000 TL tutarlı kırtasiye malzemesini peşin satın almış ve aktifleştirilmiştir. Dönem sonunda 200 TL kırtasiye malzemesinin tüketilmediği anlaşılmıştır.
____________satın alındığında_______________
150 İLK MADDE VE MALZEME 2.000
191 İNDİRİLECEK KDV 360
100 KASA 2.360
_________________/_______________________
Dönem sonunda ; 200 TL ilk madde ve malzeme tüketilmediğinden ilgili dönemde 1.800 TL ilk madde ve malzeme gidere dönüşmüştür.
________________/_______________________
760 PAZ.SAT.DAĞ.GİDER. 1.800
150 İLK MAD.MALZ 1.800
_______________/________________________
Örnek ;
X üretim işletmesi, üretimde kullanmak üzere %18 KDV dahil 5.900 TL tutarlı ilk madde ve malzemeyi çek karşılığı satın almıştır. Bir süre sonra, ilgili malzemenin 3.000 TL'lik kısmını üretimde direkt ham madde 1.000 TL'lik kısmını endirekt madde olarak kullanmıştır.
Satın alındığında;
_________________/__________________
150 İLK MADDE VE MALZEME 5.000
191 İNDİRİLECEK KDV 900
101 ALINAN ÇEKLER 5.900
________________/__________________
Üretime gönderildiğinde ;
3.000 TL'lik kısmı direkt malzeme (ham madde )olarak gönderildiğinden 710 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME hesabında, 1.000 TL'lik kısmı ise endirekt madde olarak tüketildiğinde 730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ hesabında izlenir.
__________________/_________________
710 DİREKT İLK MADDE
VE MALZEME 3.000
730 GENEL ÜRT. GİDER. 1.000
150 İLK MADDE VE MALZEME 4.000
__________________/_________________
151 YARI MAMULLER HESABI;
Üretim işletmelerinin, üretim maliyetlerini yansıtma hesapları yardımı ile kaydettiği hesaptır. Henüz mamul niteliği kazanmamış üretim maliyetleri izlenir.
Örnek ;
X üretim işletmesi, üretimde 8.000 TL direkt ilk madde ve malzeme, 3.000 TL endirekt ilk madde ve malzeme,5.000 TL direkt işçilik ve 2.000 TL endirekt işçilik maliyetine katlanmıştır.
_____________/___________________
151 YARI MAMULLER 18.000
711 DİR.İLK. MAD.MALZ. YANSITMA 8.000
721 DİR.İŞÇ.GİD.YANSITMA 5.000
731 GEN.ÜRET. GİD.YANSITMA 5.000
____________/_____________________
152 MAMULLER HESABI;
Üretim işletmelerinin üretmiş oldukları mamul maliyetlerinin izlendiği hesaptır. Üretimi tamamlanmış mamullerin maliyeti bu hesaba borç, ilgili mamuller satıldığında ise bu hesabın alacağına kaydedilir.
Örnek ;
İşletmenin 2017 yılı Ocak ayına ait tamamlanan mamul maliyeti 25.000 TL'dir.
_________________/____________________
152 MAMULLER 25.000
151 YARI MAMULLER 25.000
________________/______________________
İşletme ilgili mamulleri %18 KDV dahil 47.200 TL'ye senet karşılığı satmıştır.
________________/____________________
121 ALACAK SENETLERİ 47.200
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 40.000
391 HESAPLANAN KDV 7.200
_______________/_____________________
Maliyet kaydı ise ;
_________________/____________________
620 ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ 25.000
152 MAMULLER 25.000
________________/______________________
153 TİCARİ MALLAR HESABI;
Ticaret işletmelerinin ana faaliyeti geliri elde etmek amacıyla satın almış oldukları ticari malların maliyet değeri üzerinden kaydedildiği hesaptır.
* Ticari mal maliyeti arttıkça hesap borç, azaldıkça alacak kaydedilir.
* Hesap borç kalanı verir ya da kalan vermez.
* Hesap maliyet değeri ile değerlenir. Maliyet değeri, aşağıdaki kalemlerden oluştur;
- Alış değeri
- Alış giderleri ( Nakliye gideri gibi)
- Gümrük vergileri
- Sigorta giderleri
- Cif giderleri ( Yurt dışı alımlarında taşıma giderleri)
Örnek;
İşletme, %18 KDV hariç 25.000 TL tutarlı ticari malı senetsiz satın almıştır.
___________________/___________________
153 TİCARİ MALLAR 25.000
191 İNDİRİLECEK KDV 4.500
320 SATICILAR 29.500
___________________/____________________
İşletme aldığı mallar için %18 KDV hariç 1.000 TL nakliye giderini peşin ödemiştir.
___________________/____________________
153 TİCARİ MALLAR 1.000
191 İNDİRİLECEK KDV 180
100 KASA 1.180
__________________/_____________________
İşletme aldığı mallardan %18 KDV hariç 3.000 TL tutarlı kısmını iade etmiş, tutar işletme borcundan düşülmüştür.
___________________/____________________
320 SATICILAR 3.540
153 TİCARİ MALLAR 3.000
391 HESAPLANAN KDV 540
___________________/____________________
Satıcı işletme, işlemeye %18 KDV hariç 500 TL indirim uygulamış, tutar işletme hesabından düşülmüştür.
___________________/____________________
320 SATICILAR 590
153 TİCARİ MALLAR 500
391 HESAPLANAN KDV 90
__________________/_____________________
157 DİĞER STOKLAR ;
İşletmelerin, ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul ve ticari mallar dışındaki stokları bu hesapta izlenir. Değeri düşen mallar, konsinye mallar, yoldaki mallar gibi stoklar bu hesapta izlenir.
Örnek ;
işletme, dönem sonunda yaptığı envanter sonucu 50.000 TL maliyetli ticari malının piyasa değerinin %20 değer kaybettiğini tespit etmiş ve karşılık ayırmıştır.
Değeri düşen mallar için ne kadar karşılık ayrılırsa ayrılsın tamamı, özün önceliği kavramı gereği, 153 Ticari Mallar hesabından çıkarılarak bu hesaba borç kaydedilir.
__________________/___________________
157 DİĞER STOKLAR 50.000
153 TİCARİ MALLAR 50.000
_________________/____________________
654 KARŞILIK GİDERLERİ 10.000
158 STOK DEĞER DÜŞ.KARŞ 10.000
_________________/_____________________
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI(-) HESABI;
İşletmelerin, değerleme gününde stoklarında meydana gelen, emsal değerine göre %10 ve fazlası, değer düşüklükleri için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.
* Aktifi düzenleyici pasif karakterli bir hesaptır.
* Bilançoda aktifte indirim olarak yer alır.
* Ayrılan karşılıklar hesabın alacağına, ortadan kalkan karşılık tutarları hesabın borcuna kaydedilir.
Örnek ;
İşletme,dönem sonunda maliyeti 40.000 TL olan ticari mallarının %30 değer kaybettiğinden karşılık ayırmıştır. Bir süre sonra söz konusu malların tamamı %18 KDV dahil 35.400 TL'ye peşin satılmıştır.
Dönem sunu kaydı ;
_________________/_____________________
157 DİĞER STOKLAR 40.000
153 TİCARİ MALLAR 40.000
_________________/______________________
654 KARŞILIK GİDERLERİ 12.000
158 STOK DEĞ.DÜŞ.KARŞ 12.000
________________/_______________________
Satış kaydı ;
________________/_______________________
100 KASA 35.400
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 30.000
391 HESAPLANAN KDV 5.400
________________/________________________
621 SATILAN TİCARİ MAL
MALİYETİ 28.000
158 STOK DEĞ.DÜŞ.KARŞ. 12.000
157 DİĞER STOKLAR 40.000
________________/_______________________
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI ;
İşletmelerin, sipariş etmiş oldukları stoklar için önceden ödemiş oldukları avansların izlendiği hesaptır.
* Verilen sipariş avansları arttıkça hesap borç kaydedilir.
* Avans mal tesliminde mahsup edildiğinde ya da avans iptal edildiğinde hesap alacak kaydedilir.
Örnek ;
İşletme, sipariş etmiş olduğu mallar için 15.000 TL avansı peşin olarak satıcıya ödemiştir. bir süre sonra %18 KDV dahil 47.200 TL tutarlı ticari mal satın alınmış, avans düşüldükten sonra kalan tutar için senetsiz borçlanılmıştır.
Avansın ödenmesi kaydı ;
___________________/____________________
159 VERİLEN SİP.AVANS. 15.000
100 KASA 15.000
____________________/___________________
Mal teslim alındığında ;
_________________/_____________________
153 TİCARİ MALLAR 40.000
191 İNDİRİLECEK KDV 7.200
159 VER.SİP.AVANS 15.000
320 SATICILAR 32.200
_________________/______________________
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder
Sorularınızı Bekliyorum