Amortisman nedir?
Maddi, maddi olmayan ve özel tükenmeye tabii varlıklarda, işletme faaliyetlerinde kullanılmaları nedeniyle meydana gelen yıpranma ve tükenme paylarına denir.
Her duran varlık için amortisman payı hesaplanmaz. duran varlıklar için amortisman ayırma şartları aşağıdaki gibidir :
1- İşletme aktifinde yer almalıdır.
2- Yıpranmaya ve tükenmeye tabii olmalıdır.
3- Ekonomik ömrü bir yıldan fazla olmalıdır.
4- 2017 yılı için 900 TL ve üzeri değerde olmalıdır.
Amortisman tutarları aşağıdaki yöntemlere göre hesaplanırlar ;
1- NORMAL AMORTİSMAN YÖNTEMİ
2- AZALAN KALANLAR ÜZERİNDEN AMORTİSMAN YÖNTEMİ
3- MADENLERDE AMORTİSMAN
4-FEVKALADE AMORTİSMAN
Hangi yöntem olursa olsun, maddi duran varlıklar için amortisman tutarları 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-) hesabında, maddi olmayan duran varlıklara için amortisman tutarları 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-) hesabında, özel tükenmeye tabii varlıklar için hesaplanan amortisman tutarları ise; 278 BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI(-) hesabında alacaklı izlenir.
1- NORMAL AMORTİSMAN YÖNTEMİ :
Eşit oranlı amortisman yöntemi de denir. Duran varlığın maliyeti, o duran varlığın ekonomik ömrüne oranlanarak her yıl için eşit tutarda amortisman payı hesaplanır.
Örnek;
İşletme 2016 yılında, ekonomik ömrü 5 yıl olan 80.000 TL maliyetli bir taşıtı pazarlama faaliyetinde kullanmak için satın almıştır.
Amortisman tutarı = 80.000 / 5 yıl = 16.000 TL
Amortisman kaydı ;
________________31.12.2016________________
760 PAZARLAMA SATIŞ VE
DAĞITIM GİDERLERİ 16.000
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 16.000
________________/_________________________
Bu kayıt, ekonomik ömür boyunca her yıl sonunda aynı şekilde yapılır.
KIST AMORTİSMAN:
Sadece Binek otomobiller için uygulanan bir amortisman hesaplama şeklidir. Bu uygulama, binek otomobilin alındığı yılın tamamı için değil o yılda kullanıldığı ay kadarı oranında amortisman ayrılması esasına dayanır. İlk yılda amortisman ayrılmayan aylara ait tutarlar ekonomik ömrün sonunda eklenir.
Örnek ;
İşletme, 2016 yılının Ağustos ayında ekonomik ömrü 5 yıl, maliyeti 60.000 TL olan bir binek otomobil satın almıştır.
Yıllık amortisman tutarı = 60.000/ 5 yıl = 12.000 TL
Aylık amortisman tutarı = 12.000 / 12 ay = 1.000 TL
İlk yıl kullanılan ay = Ağustos ayı da dahil 5 ay * 1.000 TL = 5.000 TL
İlk yıl amortisman ayrılmayıp son yıla eklenecek tutar= 7 ay *1.000 = 7.000 TL
Ekonomik ömür boyunca ayrılacak amortisman tutarları :
2016 yılı 5.000 TL
2017 yılı 12.000 TL
2018 yılı 12.000 TL
2019 yılı 12.000 TL
2020 yılı 19.000 TL ( 12.000 + 7.000)
Toplam 60.000 TL
2- AZALAN KALANLAR ÜZERİNDEN AMORTİSMAN YÖNTEMİ :
Her yıl ayrılan amortisman tutarının, bir sonraki yıl duran varlık maliyetinden düşülerek kalan bakiyeler üzerinden amortisman hesaplanması esasına dayanır. Bu yöntemde amortisman oranı normal amortisman oranının 2 katıdır ve bu oran %50'yi geçemez.
Bu yöntem ile duran varlıklarına amortisman ayıran işletme, bu yöntemden vazgeçerek normal amortisman yöntemi ile amortisman ayırmaya devam edebilir. Fakat bu durumun tersi söz konusu değildir.
Örnek;
İşletme, 2015 yılında ekonomik ömrü 5 yıl olan 5.000 TL maliyetli bir demirbaş satın almıştır. Azalan kalanlar üzerinden amortisman yöntemine göre, yıllar itibari ile amortisman tutarlarını hesaplayınız.
Ekonomik ömür 5 yıl olduğunu göre 1/5 = %20 x 2 katı = %40
2015 yılı 5.000 x0,40 = 2.000
2016 yılı (5.000-2.000) 3.000 x 0,40 = 1.200
2017 yılı (3.000 -1.200) 1.800 x 0,40 = 720
2018 yılı ( 1800 - 720) 1.080 x 0,40 = 432
2019 yılı ( 1.080 -432) = 648
Son yıl kalan tutara amortisman oranı uygulanmadan doğrudan yazılır.
2015 yılı sonu amortisman kaydı ;
_____________31.12.2015______________
770 GEN.YÖN.GİD 2.000
257 BİR.AMORT 2.000
________________/_____________________
3- MADENLERDE AMORTİSMAN YÖNTEMİ :
Özel tükenmeye tabii olan 270 HAZIRLIK VE GELİŞTİRME GİDERLERİ ile 271 ARAMA GİDERLERİ için hesaplanan amortisman giderlerinin tespitinde kullanılır. Amortisman oranı ilgili maden rezervi ile ilişkilidir.
İlgili yılda çıkarılan rezervin, o madenden çıkarılması öngörülen rezerv toplamına oranlanması ile bulunur. Bu oran ilgili madenin imtiyaz bedeli ile çarpılması sonucu o yılın amortisman tutarı belirlenir. Bu tutar 278 BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI hesabında alacaklı izlenir.
Örnek ;
X madencilik imtiyaz bedeli 200.000 TL olan bir madenden toplamda 20.000 ton rezerv çıkarmayı planlamaktadır. 2016 yılı sonunda çıkarılan maden rezervi 4.000 tondur.
4.000 ton/20.000 ton = %20
2016 yılı için 200.000 x%20 = 40.000 TL
____________31.12.2016_______________
730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ 40.000
278 BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI 40.000
______________/_____________________
4. FEVKALADE AMORTİSMAN :
Ekonomik ömrü dolmadan, yangın.deprem,sel v.b. nedenlerle kullanımdan çıkan duran varlıkların henüz itfa edilmemiş amortisman tutarlarının tamamının o yıl itfa edilmesi durumudur.
Ayrıca, ödeme kaydedici cihazların(yazar kasa) kullanımı arttırmak amacıyla, bu varlıkların amortismanları fevkalade amortismana tabii tutularak %100 itfa edilebilir.
AMORTİSMAN KAYIT YÖNTEMLERİ
Endirekt Yöntem : Duran varlıklar için ayrılan amortisman tutarlarının 257/268/278 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR hesaplarında izlemesidir.
_____________Endirekt Yöntem________________
770 GENEL YÖNETİM GİD. XX
257 BİRİKMİŞ AMORT. XX
________________/__________________________
Direkt Yöntem : Duran varlık için hesaplanan amortisman tutarı, ilgili duran varlık maliyetinden direk mahsup edilir.
______________Direkt Yöntem_______________
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ XX
254 TAŞITLAR XX
_________________/________________________
ZAFER EĞİLMEZ
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder
Sorularınızı Bekliyorum