İşletmelerin, geçici yatırım amacıyla satın almış oldukları hisse senetleri, tahvil ve finansman bonoları ile bunlara ait karşılıkların izlendiği hesap grubudur. Şu hesaplardan oluşur;
110 HİSSE SENETLERİ
111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONOLARI
112 KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI
118 DİĞER MENKUL KIYMETLER
119 MENKUL KIYMET DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI(-)
110 HİSSE SENETLERİ HESABI
* İşletmelerin geçici yatırım amacıyla satın almış oldukları hisse senetlerin, alış değeri ile kaydedildiği hesaptır.
* Hesap ya borç kalanı verir ya da kalan vermez. Hesabın borç kalanı, işletmenin yatırım amacıyla elinde tuttuğu hisse senetlerinin tutarını gösterir.
* Hesap, hisse senetleri satın alındığında alış değeri ile borç, satıldığında ise yine alış değeri ile alacak kaydedilir.
* Hisse senedi satışlarında, olumlu farklar 645 Menkul Kıymet Satış Karları hesabının alacağında, olumsuz farklar ise 655 Menkul Kıymet Satış Zararları hesabının borcunda izlenir.
Örnek;İşletme, geçici yatırım amacıyla X A.Ş. ait hisse senetlerinden 30.000 adedini 03.02.2017 tarihinde 300.000 TL'ye bankası aracılığıyla satın almıştır. 18.06.2017 tarihinde 10.000 adedini 120.000 TL'ye bankası aracılığıyla satmıştır. 31.12.2017 tarihinde kalan hisselerin piyasa değerinin 160.000 TL olduğu anlaşılmış ve karşılık ayrılmıştır. 19.03.2018 tarihinde kalan hisselerin tamamı 170.000 TL'ye bankası aracılığıyla satılmıştır.
Çözüm;
03.02.2017 tarihli kayıt ; ________________/__________________
110 HİSSE SENETLERİ 300.000
102 BANKALAR 300.000
________________/__________________
18.06.2017 TARİHLİ KAYIT ;
ALIM : 10.000 ADET = 100.000
SATIŞ: 10.000 ADET = 120.000
KAR = 20.000
_______________/_________________
102 BANKALAR 120.000
110 HİSSE SENETLERİ 100.000
645 MENKUL KIY.SAT.KAR. 20.000
______________/__________________
31.12.2017 TARİHLİ KAYIT ;
ALIM : 20.000 ADET = 200.000
D.SONU 20.000 ADET = 160.000
KARŞILIK TUTARI = 40.000
______________/_________________
654 KARŞILIK GİDERLERİ 40.000
119.MENKUL KIYMET DEĞER
DÜŞ. KARŞILIĞI 40.000
_____________/__________________
19.03.2018 TARİHLİ KAYIT ;
ALIM 20.000 ADET = 200.000
SATIŞ 20.000 ADET = 170.000
ZARAR = 30.000 Fakat dönem sonu 40.000 TL karşılık ayrıldığından yani 40.000 TL zarar edileceği düşünülmüş ve gider yazılmış fakat 30.000 TL zarar edilmiş o nedenler karşılığın 10.000 TL 'lik kısmının konusu kalmamıştır.
_____________/__________________
102 BANKALAR 170.000
119 MEN.KIY.DEĞ.DÜŞ.KAR. 40.000
110 HİSSE SENETLERİ 200.000
644 KONUSU KALMAYAN KARŞ. 10.000
_____________/__________________
111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONOLARI
112 KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI
* İşletmelerin, satın almış oldukları devlet tahvilleri ile hazine bonolarının alış değeri üzerinden kaydedildikleri hesap; 112 Kamu Kesimi Tahvil,Senet ve Bonoları hesabıdır.
* Artışlar hesapların borcuna, azalışlar ( yine alış değeri üzerinden) alacağına kaydedilir.
* Bu menkul kıymetlerden elde edilen faizler, 642 Faiz Gelirleri hesabında alacaklı izlenir.
* Bu tür menkul kıymetler, ihraç tarihinden sonra satın alınırsa, ihraç tarihi ile alış tarihi arasında işleyen faizler 198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar hesabında borçlu izlenir.
* Dönem sonlarında ilgili döneme isabet eden ve gelecek dönemlerde tahsil edilecek faizler, tahsil edilinceye kadar, 181 Gelir Tahakkukları hesabında borçlu izlenir.
* Bu menkul kıymetler alış değeri + faiz gelirleri toplamından daha yüksek fiyatlara satılırsa, olumlu fark 645 Menkul Kıymet Satış karları hesabında alacak, düşük fiyata satılırsa, olumsuz fark 655 Menkul Kıymet Satış Zararları hesabında borçlu izlenir.
Örnek ;
İşletme, 01.11.2016 tarihinde ihraç edilen 100.000 TL nominal değerli, yıllık %24 faizli devlet tahvillerini ihraç tarihinde satın almıştır. Söz konusu tahviller 01.04.2017 tarihinde 115.000 TL'ye bankası aracılığıyla satmıştır.
Çözüm ;
01.11.2016 tarihli kayıt ;
________________/__________________
112 KAMU KES.TAH.SNT.BON 100.000
102 BANKALAR 100.000
________________/__________________
31.12.2016 TARİHLİ KAYIT ;
100.000*%24 = 24.000 TL /YILLIK FAİZ
24.000/12 AY = 2.000 TL/AYLIK FAİZ
11. VE 12. AYLAR 2016 YILINA AİT 2*2.000 TL=4.000 TL FAİZ GELİRİ FAKAT HENÜZ TAHSİL EDİLMEMİŞ.
_______________/_________________
181 GELİR TAHAKKUKLARI 4.000
642 FAİZ GELİRLERİ 4.000
_______________/__________________
01.04.2017 TARİHLİ KAYIT ;
01,02 VE 03.AYLAR 2017 YILINA AİT 3*2.000 TL = 6.000 TL FAİZ GELİRİ
2016 YILINA AİT TAHAKKUK ETMİŞ FAİZ GELİRİ= 4.000 TL
TOPLAMDA 10.000 TL FAİZ GELİRİ + TAHVİL DEĞERİ 100.000 = 110.000 TL. FAKAT 115.000 TL'YE SATILMIŞ 5.000 TL MENKUL KIYMET SATIŞ KARI.
________________/_________________
102 BANKALAR 115.000
112 KAM.KES.TAH.SNTBON 100.000
181 GELİR TAHAKKUKLARI 4.000
642 FAİZ GELİRLERİ 6.000
645 MEN.KIY.SAT.KAR 5.000
________________/_________________
119 MENKUL KIYMET DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI(-)
* Bilançonun aktifinde indirim olarak yer alır.
* Menkul kıymetlerde, değerleme gününde, meydana gelen değer düşüklüklerinin izlendiği hesaptır.
* Değer düşüklüğü kadar bu hesaba alacak, ilgili menkul kıymet satıldığında ya da değer düşüklüğü ortadan kalktığında hesaba alacak kaydedilir.
* İhtiyatlılık kavramı gereği kullanılır.
* Karşılık ayrılan menkul kıymet hangi oranda satıldıysa, o oranda bu hesaptaki tutar borç kaydedilerek kapatılır.
Örnek;
İşletme, dönem sonunda, 50.000 TL alış değerli hisse senetlerine %40 oranında karşılık ayırmıştır.
--------------------------/---------------------------
654 Karşılık Giderleri. 20.000
119 Men Kıy.Değ.Düs.karş. 20.000
--------------------------/---------------------------
İşletme, söz konusu malların %60'nı 25.000 TL'ye bankası aracılığıyla satmıştır.
----------------------------/------------------------
102 Bankalar. 25.000
119 Men.Kıy.Değ.Düş.Karş. 12.000
110 Hisse Senetleri. 30.000
644 Kon.Kal.Karşılıklar. 7.000
----------------------------/---------------------------
102 Bankalar. 25.000
119 Men.Kıy.Değ.Düş.Karş. 12.000
110 Hisse Senetleri. 30.000
644 Kon.Kal.Karşılıklar. 7.000
----------------------------/---------------------------
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder
Sorularınızı Bekliyorum