12 TİCARİ ALACAKLAR/ Örnek Çözümlü Konu Anlatımıİşletmelerin, ticari işlemlerinden doğan ve bir yıl içerisinde tahsil edilmesi öngörülen senetli ve
senetsiz alacakların izlendiği hesap grubudur. Şu hesaplardan oluşur ;
121 ALACAK SENETLERİ
122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU(-)
124 KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ(-)
126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI(-)
120 ALICILAR HESABI :
İşletmelerin ticari işlemlerinden ortaya çıkan bir yıl içerisinde tahsil edilmesi öngörülen senetsiz alacakların izlendiği hesaptır.* Senetsiz alacaklar arttıkça hesap borçlandırılır. Azaldıkça alacaklandırılır.
* Hesap ya borç kalanı verir ya da kalan vermez. Hesabın borç kalanı henüz tahsil edilmeyen senetsiz alacakların toplamını verir.
* Hesap mukayyet değer ile değerlenir.
* Vadesi gelmesine rağmen tahsil edilmeyen ve dava yoluna başvurulan senetsiz alacaklar bu hesaptan çıkarılarak, özün önceliği kavramı gereği, 128 Şüpheli Ticari Alacaklar hesabında izlenir.
Örnek :
İşletme, %18 KDV dahil 23.600 TL tutarlı ticari malı senetsiz satmıştır.
__________________/______________________
120 ALICILAR 23.600
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 20.000
391 HESAPLANAN KDV 3.600
_________________/_______________________
121 ALACAK SENETLERİ
İşletmelerin, ticari işlemlerinden ortaya çıkan, bir yıl içerisinde tahsil edilmesi öngörüleni senetli alacakların izlendiği hesaptır.
* Senetli alacaklar arttıkça hesap borç kaydedilir. Azaldıkça alacak kaydedilir.
* Hesap ya borç kalanı verir ya da kalan vermez. hesabın borç kalanı tahsil edilmeyen senet tutarını gösterir.
* Hesap ya nominal değer ile ya da tasarruf değeri ile değerlenir.
* Bankalar ve sigorta şirketleri senetlerini tasarruf değeri ile değerlemek zorundadır. diğer işletmeler bu konuda serbest bırakılmışlardır.
Örnek ;
İşletme, 10.000 TL tutarlı senetsiz alacağına karşılık 12.000 tutarlı senet almıştır.
_____________________/_______________________
121 ALACAK SENETLERİ 12.000
120 ALICILAR 10.000
642 FAİZ GELİRLERİ 2.000
____________________/________________________
122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU(-)
Senetlerini tasarruf değeri ile değerleyen işletmelerin, dönem sonunda alacak senetleri için hesaplamış oldukları reeskont faizleri bu hesabın alacağında 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ hesabının borcunda izlenir.
* Hesap aktifi düzenleyici pasif karakterli bir hesaptır.
* Hesap izleyen dönemde borç kaydedilerek kapatılır.
Reeskont Faizi : Dönem sonunda senetlerin kalan vadeleri üzerinden hesaplanan bir faiz çeşididir.
Örnek ;
Senetlerini tasarruf değer ile değerleyen işletme, 50.000 TL nominal değerli alacak senetlerinin tasarruf değerini 47.500 TL olarak hesaplamıştır.
_______________dönem sonu________________
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 2.500
122 ALACAK SENETLERİ REESK. 2.500
_________________/________________________
______________izleyen dönem________________
122 ALACAK SENETLERİ REESK. 2.500
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 2.500
__________________/_______________________
124 KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA GELİRLERİ(-)
Leasing şirketlerinin ya da ana faaliyeti yanında finansal kiralama faaliyetlerinde bulunan işletmelerin yapmış oldukları finansal kiralama tutarları ile tahsil edecekleri taksit tutarlarının bugünkü değerleri arasındaki farkın izlendiği hesaptır.
* Hesap aktifi düzenleyici pasif karakterli bir hesaptır.
* Hesap alacak kalanı verir ya da kalan vermez.
* Her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz gelirleri bu hesabın borcuna 600 YURT İÇİ SATIŞLAR hesabının alacağında izlenir. ana faaliyeti finansal kiralama olmayan işletmeler ise 649 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR hesabının alacağında izlerler.
Örnek; X Leasing şirketi, 01.02.2017 tarihinde 50.000 TL rayiç bedelli makineyi 5 yıllığına 80.000 TL'ye finansal kiralama yoluyla kiraya vermiştir.
________________01.02.2017___________________
120 ALICILAR 80.000
253 TES,MAK VE CİHAZLAR 50.000
124 KAZ.FİN.KİR.FAİZ.GEL 5.500
224 KAZANILM. FİN.KİR.
FAİZ GELİR. 24.500
_________________/__________________________
30.000 TL Kazanılmamış faiz geliri var
30.000/5 yıl = 6.000 TL/Yıl
6000/12 ay = 500 TL/Ay
2017 yılı için 500 TL x 11 ay = 5.500 TL
_________________31.12.2017__________________
124 KAZ. FİN.KİR.FAİZ GEL 5.500
600 YURT İÇİ SATIŞ 5.500
___________________/_________________________
_________________31.12.2017__________________
224 KAZ.FİN.KİR.FAİZ.GEL 6.000
124 KAZ.FİN.KİR.FAİZ GEL. 6.000
____________________/________________________
126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
İşletmelerin, mal alımlarında, alınan mala ait ödenen depozitolar ile bir işin üstlenilmesi ile ilgili ödenen teminat tutarlarının izlendiği hesaptır.
* Bir varlık hesabıdır.
* Ödenen depozito ve teminat tutarları arttıkça hesap borç, azaldıkça alacak kaydedilir.
* Hesap ya borç kalanı verir ya da kalan vermez.
Örnek ;
İşletme, 16.02.2017 tarihinde % 18 KDV dahil 47.200 TL fatura tutarlı malı senetsiz satın almış, mallara ait kaplar için 1.200 TL depozito tutarını peşin ödemiştir. 22.02.2017 tarihinde söz konusu kaplar satıcı işletmeye teslim edilmiş, tutar işletmenin hesabından mahsup edilmiştir.
________________16.02.2017__________________
153 TİCARİ MALLAR 40.000
191 İNDİRİLECEK KDV 7.200
126 VER.DEP.VE TEM 1.200
320 SATICILAR 47.200
100 KASA 1.200
________________22.02.2017__________________
320 SATICILAR 1.200
126 VER.DEP.VE TEM 1.200
___________________/_______________________
127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
İşletmelerin, ticari işlemlerinden ortaya çıkan, senetli ve senetsiz alacaklar dışında ortaya çıkan alacakların izlendiği hesaptır. Genellikle kredi kartı ile yapılan vadeli satışların izlendiği hesaptır.
Örnek;
İşletme, %18 KDV dahil 59.000 TL tutarlı mal satışını kredi karına taksitli olarak gerçekleştirmiştir.
___________________/____________________
127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR 59.000
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 50.000
391 HESAPLANAN KDV 9.000
__________________/_____________________
128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
Senetli ya da senetsiz alacakların vadesi dolmasına rağmen ta tahsil edilememiş olanların, özün önceliği kavramı gereği, takip ediliği hesaptır. Tahsili şüpheli hale gelmiş senet ya da senetsiz alacaklar arttıkça hesap borç, azaldıkça alacak kaydedilir.
* Vadesi dolmasına rağmen tahsil edilememiş çekler de bu hesapta izlenir.
129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)
Tahsili şüpheli hale gelmiş senetli ya da senetsiz alacaklar için dava yoluna başvurulması durumunda, ihtiyatlılık kavramı gereği, ayrılan karşılık tutarlarının izlendiği hesaptır.
* Aktifi düzenleyici pasif karakterli bir hesaptır.
* İlgili alacağın tahsil edilmesi durumunda, tahsil edilen kısmı kadar ayrılan karşılık tutarı bu hesabın borcuna kaydedilir.
* Şüpheli duruma düşmüş her alacak için karşılık ayrılamaz. karşılık ayırma şartları aşağıdaki gibidir ;
- Teminatlı senetler için karşılık ayrılamaz.
- Vadeli çekler için de karşılık ayrılabilir.
- İlgili alacağın vadesinin dolması ve tahsil edilememiş olması gerekir.
- İlgili alacak için hukuki sürecin başlatılmış olması gerekir.
- Kamudan olan alacaklar için karşılık ayrılamaz.
- Hatır senetleri için karşılık ayrılamaz.
Örnek ;
İşletme, 60.000 TL tutarlı senetli alacağı, vadesine gelmesine rağmen tahsil edilemediğinden şüpheli duruma düşmüştür. bir süre sonra ilgili alacak için dava yoluna başvurmuş %60 oranında karşılık ayırmıştır. Dava sonuçlanmış alacağın yarısı tahsil edilmiş, geri kalan kısmının tahsili imkansız hale gelmiştir.
Alacak şüpheli duruma düştüğünde ;
_________________/__________________
128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 60.000
121 ALACAK SENETLERİ 60.000
_________________/___________________
Şüpheli alacak için karşılık ayrılması;
_________________/___________________
654 KARŞILIK GİDERLERİ 36.000
129 ŞÜPHELİ TİC. ALACAK. KARŞ. 36.000
________________/____________________
Alacağın tahsil edilmesi;
Öncelikle 60.000 TL alacak için 36.000 TL karşılık ayrılarak gider yazılmıştır. Dava sonucu alacağın yarısı yani 30.000 TL si tahsil edilerek 30.000 TL zarar edilmiştir. bu nedenle ayrılan karşılığın 6.000 TL'lik kısmının konusu kalmamıştır. o nedenle bir gelir hesabı olan 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar hesabında alacaklı izlenir.
Ayrıca alacağın yarısı tahsil edilmiş ve geri kalan kısmının tahsili imkansız hale geldiğinden ayrılan karşılığın tamamı kapatılır.
NOT: Tahsil imkansız hale gelmiş alacaklara "Değersiz Alacak " denir.
_________________/___________________
100 KASA 30.000
129 ŞÜP.TİC.ALACAK.KARŞ. 36.000
128 ŞÜPHELİ TİC. ALACAK. 60.000
644 KONUSU KALAMAYAN KARŞ 6.000
________________/_____________________
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder
Sorularınızı Bekliyorum